De werkgever die het voornemen heeft om binnen een tijdvak van drie maanden de arbeidsovereenkomsten met 20 of meer werknemers die werkzaam zijn in één UWV-werkgebied te beëindigen wegens bedrijfseconomische redenen, is verplicht dit te melden aan de betrokken vakbonden en het UWV. Dit is bepaald in de Wet melding collectief ontslag (Wmco).
Het doel van de melding collectief ontslag is dat de werkgever tijdig in gesprek gaat met de betrokken vakbonden (als die er zijn). Zodra aan de meldingsplicht is voldaan, gaat een wachttermijn van één maand in. Tijdens die wachttermijn dient de werkgever in overleg te treden met de betrokken vakbonden over de mogelijkheden om (het aantal) ontslagen te voorkomen en om de personele gevolgen zoveel mogelijk te verzachten, bijvoorbeeld door een sociaal plan overeen te komen. Het UWV moet op de hoogte worden gehouden van de voortgang van het overleg. Van belang is dat de werkgever pas tot collectief ontslag kan overgaan na het verstrijken van de wachttermijn, tenzij de betrokken vakbonden van de wachttermijn afzien.
Hieronder gaan we kort in op de verschillende vereisten voor de meldingsplicht, de inhoud van de melding en de sancties bij niet-naleving van de Wmco.
Tijdvak drie maanden
Het tijdvak van drie maanden is flexibel, dat wil zeggen dat het niet de gebruikelijke indeling volgt in kwartalen en maanden. Dat betekent concreet dat indien een werkgever op enig moment de arbeidsovereenkomsten met vijftien werknemers beëindigd en vervolgens binnen twee maanden de arbeidsovereenkomsten met nog eens zeven werknemers beëindigd, een meldingsplicht geldt.
Arbeidsovereenkomst
Voor de grens van 20 of meer werknemers tellen slechts werknemers mee die bij de werkgever werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst. Ingeleende payrollwerknemers worden voor de toepassing van de Wmco gelijk gesteld met de eigen werknemers van de werkgever.
Voor de grens van 20 of meer werknemers tellen uitdrukkelijk niet mee opdrachtnemers/zzp’ers die werken op basis van een overeenkomst van opdracht en uitzendkrachten die zijn ingeleend.
Beëindigingswijze
Onder “beëindigen” in de zin van de Wmco moet worden verstaan de bedrijfseconomische ontslagen die op initiatief van de werkgever via UWV, kantonrechter of het sluiten van een beëindigingsovereenkomst plaatsvinden.
De beëindiging van een arbeidsovereenkomst tijdens de proeftijd wordt, ongeacht de reden daarvoor, niet meegeteld voor de grens van 20 of meer werknemers. Ook een ontslag op staande voet wordt doorgaans niet meegeteld, omdat een dergelijk ontslag in de regel niet is ingegeven door bedrijfseconomische redenen. Tot slot geldt dat niet worden meegeteld arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd die tegen de overeengekomen einddatum aflopen en niet worden verlengd.
Melding collectief ontslag
Indien op basis van de vereisten een meldingsplicht bestaat, dan dient de werkgever tijdig tot melding over te gaan. In de melding collectief ontslag aan de betrokken vakbonden en het UWV moet gedetailleerde informatie worden opgenomen, zoals in ieder geval:
- de redenen voor het voorgenomen collectief ontslag;
- het aantal werknemers dat de werkgever wil ontslaan, verdeeld naar functie, leeftijd en geslacht;
- het aantal werknemers dat de werkgever gewoonlijk in dienst heeft;
- de datum waartegen de werknemers worden ontslagen;
- de selectiecriteria die worden gehanteerd om te bepalen welke werknemers voor ontslag in aanmerking komen;
- de berekening van eventuele afvloeiingsregelingen;
- de manier waarop de werkgever de arbeidsovereenkomsten wil beëindigen; en
- of er een ondernemingsraad is en wanneer deze wordt geraadpleegd
Sancties niet naleven Wmco
Als geen melding collectief ontslag wordt gedaan of de betrokken vakbonden niet zijn geraadpleegd, zal het UWV geen toestemming verlenen voor het opzeggen van de arbeidsovereenkomsten. Gaat de werkgever in die situatie toch door met de uitvoering van het collectief ontslag, dan bestaat de mogelijkheid dat (bijvoorbeeld) gesloten beëindigingsovereenkomsten op verzoek van de werknemer(s) worden vernietigd.
Mede gelet daarop is het van belang bij de voorbereiding van een reorganisatie in kaart te brengen of een melding collectief ontslag moet worden gedaan en, indien dat zo is, hoe invulling zal worden gegeven aan de verplichting de betrokken vakbonden te raadplegen.
Meer weten over reorganiseren? Bekijk dan onze themapagina hierover.
