Waarmee kunnen wij u helpen?

    Nieuws

    Implementatiewet UBO-registratie aangenomen: UBO-register trusts en soortgelijke juridische constructies

  • NL
  • Op 15 mei 2020 is de internetconsultatie van het voorstel van de Implementatiewet registratie uiteindelijk belanghebbenden van trusts en soortgelijke juridische constructies gesloten. Het wetsvoorstel strekt tot implementatie van de in de (gewijzigde) Europese vierde anti-witwasrichtlijn opgenomen verplichting tot het bijhouden en centraal registreren van informatie over de uiteindelijk belanghebbende (in het Engels: ultimate beneficial owner of UBO) van trusts en soortgelijke juridische constructies.

    De anti-witwasrichtlijn strekt tot het voorkomen van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of voor terrorismefinanciering. Naast het UBO-register voor trusts en soortgelijke juridische constructies (het UBO-trustregister) kent de richtlijn een regime met betrekking tot de UBO's van vennootschappen en andere juridische entiteiten (het UBO-register). Wij verwijzen u graag naar ons artikel over het UBO-register. De gedachte is dat door invoering van het UBO-register en UBO-trustregister inzichtelijk wordt gemaakt wie de UBO is, zodat natuurlijke personen zich niet meer kunnen verschuilen achter juridische entiteiten en constructies.

    De Kamer van Koophandel zal belast zijn met het beheer van zowel het UBO-register als het UBO-trustregister.

    Trusts en soortgelijke juridische constructies

    Het UBO-trustregister ziet op 'trusts' en 'soortgelijke juridische constructies'. De uit Angelsaksische rechtssystemen afkomstige trust is – kort samengevat – een juridische constructie waarbij goederen worden toevertrouwd aan een beheerder (trustee) die deze vermogensbestanddelen overeenkomstig de trustakte aanwendt voor een of meerdere begunstigden.

    Het Nederlandse rechtssysteem kent de trust niet. Voor de definitie van trust verwijst het wetsvoorstel naar de betreffende definitie uit het Verdrag inzake het recht dat toepasslijk is op trusts en inzake de erkenning van trusts. Artikel 2 van dit verdrag bepaalt dat de term trust het oog heeft op de "rechtsbetrekkingen die - bij rechtshandeling onder de levenden of ter zake des doods - in het leven worden geroepen door een persoon, de insteller, wanneer goederen onder de macht van een trustee worden gebracht ten behoeve van een begunstigde of voor een bepaald doel." Daarnaast noemt het verdrag de volgende kenmerken van een trust:

    a. de goederen van de trust vormen een afgescheiden vermogen en zijn geen deel van het vermogen van de trustee;

    b. de rechtstitel met betrekking tot de goederen van de trust staat ten name van de trustee of ten name van een ander voor rekening van de trustee

    c. de trustee heeft de bevoegdheid en de plicht, ter zake waarvan hij verantwoording schuldig is, om in overeenstemming met de bepalingen van de trust en de bijzondere verplichtingen, waaraan hij van rechtswege is onderworpen, de goederen van de trust te besturen en te beheren of er over te beschikken.

    Daarbij bepaalt het verdrag dat het niet noodzakelijkerwijs onverenigbaar is met het bestaan van een trust dat de insteller zich bepaalde rechten en bevoegdheden heeft voorbehouden of dat de trustee bepaalde rechten als begunstigde heeft.

    In Nederland gaat het bij soortgelijke juridische constructies om "bij overeenkomst of samenstel van overeenkomsten tot stand gebrachte fondsen zonder rechtspersoonlijkheid, niet zijnde ondernemingen als bedoeld in de Handelsregisterwet 2007 waarin de deelnemers vermogen bijeenbrengen dat voor gezamenlijke rekening wordt belegd of anderszins wordt aangewend ten behoeve van de uiteindelijk belanghebbenden van dat fonds".

    Op grond van de vierde anti-witwasrichtlijn moet iedere lidstaat aangeven wat zij verstaat onder 'soortgelijke juridische constructies'. Het kan daardoor voorkomen dat in het Nederlandse UBO-trustregister straks ook soortgelijke juridische constructies uit andere EU-lidstaten moeten worden geregistreerd. Nederland heeft het (open en gesloten) fonds voor gemene rekening aangemerkt als soortgelijke juridische constructie.

    UBO-definitie

    Voor de definitie van UBO wordt in het wetsvoorstel verwezen naar art. 10a lid 1 van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme ("Wwft"), waarin de UBO wordt gedefinieerd als: "natuurlijke persoon die de uiteindelijke eigenaar is van of zeggenschap heeft over een vennootschap of andere juridische entiteit dan wel over een trust of soortgelijke juridische constructie". Op grond van het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018 dienen in ieder geval (dit is derhalve een niet-limitatieve opsomming) de volgende categorieën te worden aangemerkt als UBO('s) van een trust:

    (i)            de oprichter(s) van de trust;

    (ii)           de trustee(s) van de trust;

    (iii)          de protector(s) van de trust, voor zover van toepassing;

    (iv)          de begunstigden van de trust, of voor zover de afzonderlijke personen die de begunstigden zijn van de trust niet kunnen worden bepaald, de groep van personen in wier belang de trust hoofdzakelijk is opgericht of werkzaam is; en

    (v)           elke andere natuurlijke persoon die door directe of indirecte eigendom of via andere middelen uiteindelijke zeggenschap over de trust uitoefent.

    Een UBO is altijd een natuurlijk persoon en een trust of soortgelijke juridische constructie heeft altijd één of meerdere UBO's.

    Verplichtingen van de trustee, de UBO en Wwft-instellingen

    Trustee - De verplichting tot het inwinnen, actueel bijhouden en registreren van informatie over de trust of soortgelijke juridische constructie en de UBO('s) daarvan ligt overeenkomstig het wetsvoorstel bij de 'trustee' die:

    (i)            in Nederland woonachtig of gevestigd is; of

    (ii)           buiten de EU woonachtig of gevestigd is en in Nederland namens de trust of soortgelijke juridische constructie een zakelijke relatie aangaat of onroerend goed verwerft.

    Registratie overeenkomstig het wetsvoorstel dient plaats te vinden uiterlijk een week na het plaatsvinden van het feit ten gevolge waarvan de verplichting tot registratie ontstaat. Na registratie krijgt de trust een uniek kenmerk toegekend, welk kenmerk dient te worden vermeld in alle schriftelijke uitingen die namens de trust worden gedaan.

    Indien de trust en UBO daarvan al is ingeschreven in een andere EU-lidstaat is registratie in het Nederlandse UBO-trustregister niet nodig.

    Ook voor de betekenis van trustee wordt aansluiting gezocht bij het Verdrag inzake het recht dat toepasselijk is op trusts en inzake de erkenning van trust. Gekeken wordt naar de hierboven vermelde kenmerken van een trust, waarbij in ieder geval relevant is dat de trustee over de goederen van de trust beschikt, maar deze goederen geen deel uitmaken van het vermogen van de trustee. Op grond van het wetsvoorstel worden personen die in een soortgelijke juridische constructie een vergelijkbare positie hebben als een trustee in een trust gelijk gesteld aan trustees.

    UBO - Op de UBO('s) rust de verplichting om aan de trustee alle informatie te verschaffen die deze nodig heeft om aan zijn verplichtingen te voldoen.

    Wwft-instellingen - Om te voorkomen dat hun dienstverlening wordt gebruikt voor het witwassen van geld of voor het financieren van terrorisme, moeten instellingen die onder de Wwft vallen (hierna: Wwft-instellingen) onderzoek verrichten naar hun cliënten en naar de achtergrond en het doel van een beoogde zakelijke relatie of transactie. Daarbij dienen zij eigenstandig onderzoek te doen en mogen zij zich niet uitsluitend verlaten op de informatie die in het UBO-trustregister is opgenomen. Daarnaast hebben Wwft-instellingen een zogenaamde 'terugmeldplicht'. Hiermee worden Wwft-instellingen verplicht om de Kamer van Koophandel actief op de hoogte te stellen van verschillen die zij aantreffen tussen de informatie in het UBO-trustregister en de informatie over de UBO van een trust of soortgelijke juridische constructie waarover zij beschikken.

    Deze terugmeldplicht staat overigens los van de reeds bestaande meldplicht op grond waarvan Wwft-instellingen een verrichte of voorgenomen ongebruikelijk transactie onverwijld aan de Nederlandse Financiële inlichtingen eenheid (FIU-Nederland) moet melden nadat het ongebruikelijke karakter van de transactie bekend is geworden.

    Onder Wwft- instellingen vallen onder andere financiële instellingen, advocaten, fiscalisten, notarissen en accountants.

    Inhoud van het UBO-trustregister

    De volgende informatie over de UBO en de trusts en soortgelijke juridische constructies is voor eenieder – ook voor personen zonder een legitiem belang – toegankelijk, mits hij zich daartoe online bij de Kamer van Koophandel heeft geregistreerd en tegen betaling van een vergoeding:

    (i)            de naam van en het type trust of soortgelijke juridische constructie

    (ii)           de datum van totstandkoming van de trust of soortgelijke juridische constructie

    (iii)          in welke plaats de trust of soortgelijke juridische constructie tot stand is gekomen

    (iv)          het doel waarvoor de trust of soortgelijke juridische constructie tot stand is gebracht

    (v)           de naam, geboortemaand, het geboortejaar, de woonstaat en de nationaliteit van iedere UBO van de trust of soortgelijke juridische constructie

    (vi)          de aard en omvang van het door iedere UBO gehouden economische belang

    Daarnaast zal het UBO-trustregister de volgende aanvullende informatie bevatten die slechts toegankelijk is voor bevoegde autoriteiten en FIU-Nederland:

    (i)            het burgerservicenummer van iedere UBO alsook afschriften van documenten op grond waarvan dit is geverifieerd

    (ii)           het fiscaal identificatienummer van iedere UBO alsook afschriften van documenten op grond waarvan dit is geverifieerd

    (iii)          de geboortedag, de geboorteplaats, het geboorteland en het woonadres van iedere UBO alsook afschriften van documenten op grond waarvan dit is geverifieerd

    (iv)          afschriften van documenten waaruit de datum, de plaats en het doel van totstandkoming van de trust of soortgelijke juridische constructie blijken

    (v)           afschriften van documenten op grond waarvan de naam, geboortemaand, geboortejaar, woonstaat en nationaliteit van iedere UBO zijn geverifieerd

    (vi)          afschriften van documenten waaruit de aard en de omvang van het door iedere UBO gehouden economische belang in een trust of soortgelijke juridische constructie blijken

    Afscherming van informatie

    Een UBO kan verzoeken dat toegang tot bepaalde informatie wordt beperkt in de volgende omstandigheden:

    (i)            indien de UBO door toegang tot die informatie wordt blootgesteld aan een onevenredig risico;

    (ii)           in geval van risico op fraude, ontvoering, chantage, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie; of

    (iii)          indien de UBO minderjarig of anderszins handelingsonbekwaam is.

    De aard en omvang van het door de UBO gehouden economische belang kan echter niet worden afgeschermd, omdat deze informatie niet direct herleidbaar is tot een natuurlijk persoon. Bovendien blijft de informatie altijd beschikbaar voor FIU-Nederland, de bevoegde autoriteiten, financiële ondernemingen en notarissen.

    Sancties

    Overtredingen van de verplichtingen uit hoofde van het wetsvoorstel kunnen zowel met strafrechtelijke als bestuursrechtelijke sancties worden gehandhaafd. Overtreding door de trustee van de verplichting de bovengenoemde informatie te registreren in het UBO-trustregister levert in ieder geval een economisch delict op in de zin van de Wet op de economische delicten. Dit is een overtreding die wordt bestraft met hechtenis van ten hoogste zes maanden, een taakstaf of geldboete van de vierde categorie (2020: EUR 21.750).

    Meer informatie

    Heeft u vragen over eventuele verplichtingen die dit wetsvoorstel voor u met zich meebrengt? Aarzel niet om contact op te nemen met een van onze specialisten.

    Meer over

    Anneloes van Uhm

    Advocaat

    Anneloes werkt in het team Financiering. Zij adviseert geldnemers en geldgevers in cross-border en Nederlandse financieringstransacties, waaronder projectfinancieringen, acquisitie financieringen en corporate lending. Daarnaast adviseert zij cliënten bij (financiële) herstructureringen en insolventierechtelijke vraagstukken.

    Thomas Dasselaar

    Fiscalist, Advocaat

    Thomas is verbonden aan het team Fiscaal recht. Thomas is expert op het gebied van de Europese gegevensuitwisselingsrichtlijn (DAC), waaronder antiwitwaswetgeving (Wwft) en meldingen van grensoverschrijdende constructies (DAC6). Cliënten weten Thomas te vinden voor advies op het gebied van de nieuwe pan-Europese wetgeving op het gebied van BEPS, digital taxation (Pillar 1) en minimumheffingen (Pillar 2).

    Maarten Appels

    Counsel, Toegevoegd notaris

    Maarten Appels is counsel en toegevoegd-notaris bij Van Doorne en heeft ruime ervaring met alle (notariële) aspecten van het ondernemingsrecht. Zijn praktijk bestrijkt het vennootschapsrecht, corporate governance, samenwerkingsverbanden, nationale en grensoverschrijdende structurering, M&A en private equity.

    Nick van Dijk

    Kandidaat-notaris

    Nick is als kandidaat-notaris verbonden aan Notariaat Semipubliekrecht. Hij adviseert cliënten op het gebied van het notarieel ondernemingsrecht bij complexe governance structuren en publiek-private samenwerking. 

    Siego Boslooper

    Partner, Kandidaat-notaris

    Siego is een ervaren specialist op het gebied van ondernemingsrecht en lid van het Zorg & Life Sciences team. Binnen dit vakgebied houdt ze zich in het bijzonder bezig met (internationale) herstructureringen, private equity, joint ventures, het opzetten van acquisitiestructuren, fusies en splitsingen en corporate governance.