Digitale economie, energietransitie en Covid-19: de speerpunten van de ACM voor 2021

De ACM heeft haar focus voor het komende jaar bepaald. Drie hoofdonderwerpen krijgen in 2021 extra aandacht: de digitale economie, de energietransitie en de Covid-19-pandemie. De Covid-19-pandemie is (vanzelfsprekend) nieuw in het lijstje, de digitale economie en de energietransitie waren ook in voorgaande jaren al focuspunten. De ACM heeft in een “focusdocument” een kort overzicht gegeven van op de door haar voorgenomen concrete actiepunten.  

Digitale economie

Allereerst is de digitale economie ook dit jaar een belangrijk aandachtspunt voor de ACM. Dat is op zich niets nieuws; het onderwerp was reeds een kernthema in de agenda’s van 2014-2015, 2016-2017, 2018-2019 en 2020-2021. In het ”focusdocument” identificeert de ACM een aantal duidelijke (nieuwe) actiepunten.

Allereerst rondt de ACM dit jaar haar onderzoek op het gebied van telecom- en internetdiensten af en is zij voornemens duidelijkheid te verschaffen over toekomstige regulering op deze markt. Ook wordt het toezicht op algoritmes geïntensiveerd en wordt onderzoek gedaan naar de toegang voor betaalapps tot de NFC-(betaal)chip op telefoons. 

Wat betreft online misleiding, geldt dat de ACM de door haar in 2020 uitgegeven ‘Leidraad bescherming online consument’ dit jaar zal beginnen te handhaven. In die leidraad worden grenzen gesteld aan webwinkels die consumenten willen verleiden tot online aankopen. Uitgangspunten voor online bedrijven zijn het tijdig geven van complete, vindbare, juiste en begrijpelijke informatie, het zorgen voor gunstige standaardinstellingen, het zorgen voor eerlijke vormgeving die consumenten niet op het verkeerde been zet, het rekening houden met de kwetsbaarheid van de consument en het testen van de online omgeving in dit kader. 

Naast de reeds genoemde punten zal de ACM het sectoronderzoek omtrent digitale informatiesystemen van ziekenhuizen dit jaar publiceren en wordt ook het onderzoek rondom de toegangsvoorwaarden van appstores afgerond. Tot slot wordt dit jaar een studie afgerond naar ‘MaaS’-diensten (Mobility as a service), online platforms waarop reizen gepland, geboekt en betaald kunnen worden, en mogelijke belemmeringen op deze markt. 

Al met al staat er een hoop te gebeuren op het gebied van de digitale economie. Wilt u meer weten over deze focuspunten, bijvoorbeeld wat de ontwikkelingen zullen betekenen voor uw bedrijf? Ons ervaren Technologie, Media & Telecom team staat voor u klaar! Neem contact op met partner Sarah Beeston of één van onze andere TMT-specialisten. 

Energietransitie

Een ander gebied dat al jaren voorkomt als aandachtspunt van de ACM is die van de energietransitie. Ook op dit gebied stipt de ACM een aantal concrete punten aan. Zij stelt te voorzien dat de energietransitie tot hogere kosten zal leiden, maar tegelijkertijd ook het publieke belang van duurzaamheid zal behartigen. De balans tussen dit duurzaamheidsbelang en de betaalbaarheid daarvan is iets waar de ACM in 2021 extra oog voor heeft. 

De ACM geeft aan te willen optreden tegen bedrijven die misleidende claims doen in het kader van duurzaamheid. Concrete aandachtspunten op dat vlak zijn het controleren hoe energieleveranciers hun afnemers over de herkomst van hun elektriciteit informeren en het sanctioneren van bedrijven die geen duidelijke informatie verschaffen over de elektriciteitsprijzen bij laadpalen, aanbod in windenergie of werving voor energiecontracten. 

Wat betreft samenwerking op het gebied van duurzaamheid is de conceptleidraad duurzaamheidsafspraken van belang. In deze conceptleidraad worden duurzaamheidsafspraken aangemoedigd en geeft de ACM aan flexibel om te willen gaan met potentieel mededingingsbeperkende initiatieven. In het ”focusdocument” geeft de ACM aan, op basis van de conceptleidraad, bedrijven te willen voorlichten en mee te denken over mogelijke samenwerkingen met andere bedrijven. Wat betreft de situatie dat bedrijven op basis van de conceptleidraad tot een samenwerking komen maar een dergelijk initiatief toch strijd met het mededingingsrecht oplevert, geeft de ACM geen boetes op te willen leggen maar slechts aanpassing van de afspraken te verlangen. Bent u benieuwd naar de precieze inhoud van de (inmiddels licht gereviseerde) conceptleidraad? Zie dan dit artikel van onze specialisten op het gebied van Europees- en mededingingsrecht. 

Niet alleen bedrijven die onderling duurzaamheidsafspraken willen maken, krijgen in 2021 meer ruimte. Ook zal de ACM in 2021 gaan onderzoeken hoe zij netbeheerders meer ruimte kan geven voor experimenten ten behoeve van de energietransitie. 

Hiernaast gaat de ACM in op de verwachte Energie- en Warmtewet. Middels deze wet krijgt de ACM extra taken toebedeeld op het gebied van de klimaattransitie. De ACM heeft dit jaar de taak om de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van de nieuwe regels te toetsen. 

Ook zal de ACM komen met aangepaste regels voor netbeheerders omtrent de situatie van congestie in energienetten, om zo bij te dragen aan het oplossen van de belemmeringen in het netwerk. Van congestie in energienetten is sprake als het net de stroomvraag of het stroomaanbod niet aankan. In 2020 gaf de ACM in een rapportage aan dat van die situatie de komende jaren nog vaker sprake zal zijn. In een dergelijk geval kan afstemming van vraag en aanbod tussen partijen door de netbeheerder nodig zijn. Met de aangepaste regels moet duidelijker worden wat de rechten en plichten van netbeheerders in een dergelijk geval zijn. 

Bent u benieuwd wat uw bedrijf in 2021 te wachten staat wat betreft de energietransitie? Wilt u bijvoorbeeld een duurzaamheidsinitiatief opzetten met andere bedrijven of bent u nieuwsgierig naar de verwachtte klimaatwetten? Het Energy, Industries & Renewables team beschikt over de nodige kennis en ervaring om u verder te helpen. 

Coronapandemie

De ACM zal in 2021 zich ook focussen op de effecten van de coronapandemie en noemt dit een ”logische uitbreiding” van haar aandachtspunten. De focus ligt daarbij onder andere op onderzoek naar de verdelingseffecten van de pandemie, het verstrekken van inlichtingen voor de kwetsbare consument en het onderzoeken naar het effect van de crisis op de retailsector. Het herstel van het openbaar vervoer krijgt ook speciale aandacht. In dat kader zal ook een vernieuwde monitor openbaar vervoer worden uitgebracht. 

Daarnaast zal de ACM haar aandacht vestigen op samenwerkingsplannen in de zorg in het licht van de coronapandemie. Daarbij zal zij een aantal toegestane praktijkvoorbeelden, ook wel good practices, publiceren. De ACM verwijst ook naar de beleidsregel “Juiste Zorg op de Juiste Plek”, die zij in 2019 uitbracht. Met deze beleidsregel legde de ACM een kader neer voor samenwerkingen in de zorg. In het kort zijn samenwerkingen toegestaan wanneer deze zijn gebaseerd op een openbaar ‘regiobeeld’, als alle relevante partijen in een vroeg stadium bij de afspraken worden betrokken, er concrete doelen voor verbeteringen van de zorg zijn vastgesteld, de afspraken noodzakelijk zijn én dit alles openbaar wordt gemaakt op de websites van de partijen. 

Voor meer informatie over samenwerkingen in de zorg en de coronapandemie kunt u terecht bij Cees Jan de Boer of een andere lid van het Zorg & Life Sciences team van Van Doorne. Heeft u een andere juridische vraag omtrent de coronapandemie, neem dan een kijkje bij onze Corona-hubs. 

Overige activiteiten ACM

Naast de drie aandachtsgebieden zal de ACM ook op andere vlakken niet stilzitten. Zo worden onderzoeken afgerond omtrent de volgende onderwerpen: verboden inkoopafspraken, inkoop van herbruikbare afvalstoffen, het belemmeren van concurrentie tussen winkeliers door oneigenlijke druk van leveranciers op het gebied van consumentenelektronica en woninginrichting en het verbod op excessieve prijzen voor ondernemingen met een machtspositie. Ook voert de ACM dit jaar onderzoek uit naar de effectiviteit van de online uitingen van bedrijven en de opbouw van prijzen van agrarische producten.