Afgelopen week heeft de EU-commissaris voor Mededinging, Margrethe Vestager, aangekondigd dat de Europese Commissie (Commissie) een publieke consultatie zal starten over mededingingsrecht en duurzaamheid. Naar verwachting zal de Commissie ergens in de komende weken een oproep doen tot het indienen van bijdragen. Vestager geeft aan dat deze consultatie volgt op recente initiatieven van de Nederlandse en de Griekse mededingingsautoriteiten, die beide gericht zijn op duurzaamheid in de context van het mededingingsrecht.

De Commissie onderzoekt momenteel reeds soortgelijke kwesties als onderdeel van de herziening van de twee horizontale groepsvrijstellingsverordeningen en de horizontale samenwerkingsrichtsnoeren.

Achtergrond

Tijdens een evenement van haar eigen partij, de Renew Europe Group, stelde Vestager dat hoewel mededinging en duurzaamheid niet altijd hand in hand gaan, de “mededingingsregels al een cruciale ondersteunende rol spelen bij het behalen van onze groene doelen”. Vestager wijst op de stimulerende werking van mededinging voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën en het laag houden van prijzen, zodat consumenten voor betaalbare groene alternatieven kunnen kiezen. Ook de mededingingsregels omtrent staatssteun zijn volgens Vestager van vitaal belang om groene energie betaalbaar te houden, nu deze regels ervoor zorgen dat “de steun niet verder gaat dan nodig en het geld van de belastingbetaler niet wordt verspild aan investeringen die de particuliere sector reeds zou hebben gedaan”. Toch vraagt Vestager zich af wat de mededingingsautoriteiten nog meer zouden kunnen doen met het oog op het halen van de klimaatdoelen.

Volgens Vestager “is het tijd om een ​​Europees debat op gang te brengen over hoe het Europese mededingingsbeleid de Green Deal het beste kan ondersteunen”. In dit verband is de Commissie niet alleen op zoek naar input van mededingingsexperts, maar hoort verschillende belanghebbenden, waaronder de industrie, milieugroeperingen en consumentenorganisaties. Op basis van hun inbreng, is de Commissie voornemens een conferentie te organiseren over de mogelijkheden van het mededingingsbeleid ter ondersteuning van de Europese Green Deal.

Ideeën voor een groener mededingingsbeleid

Vestager vraagt zich af hoe staatssteun het gebruik van groene energie nog meer kan stimuleren en komt met verschillende ideeën. Als eerste mogelijkheid noemt zij het geven van prikkels aan overheden om ‘groener te denken’. Dit zou er in de praktijk toe kunnen leiden dat overheden slechts staatssteun aan bouwprojecten verlenen indien daarbij gebruik wordt gemaakt van gerecyclede materialen. Daarnaast oppert ze  een “groene bonus”, waarbij overheden meer steun mogen verlenen indien het gaat om projecten die bijdragen aan het halen van bepaalde klimaatdoelen.

Een andere mogelijkheid is volgens Vestager gelegen in het stellen van extra eisen aan staatssteun, zoals het verbieden van staatssteun aan projecten die niet in lijn zijn met de Europese Green Deal. Vestager stelt bovendien dat de Commissie staatssteun aan projecten die schadelijk zijn voor het milieu mogelijk af kan wijzen, binnen de Europeesrechtelijke juridische kaders en de rechten van individuele lidstaten.

Ten slotte, vraagt Vestager zich af hoe de mededingingsregels de industrie kunnen aansporen om ‘groener te produceren’. Ook spoort ze zelf bedrijven aan om samen te werken aan groene energie, waarbij ze overigens niet nalaat om te vermelden dat dergelijke duurzaamheidsafspraken geen belemmering mogen vormen voor de mededinging. Vestager ziet dat het in de praktijk voor bedrijven vaak lastig om in te schatten of duurzaamheidsafspraken binnen de reikwijdte van de mededingingsregels vallen. Ze zegt daarom toe dat de Commissie hieromtrent meer duidelijkheid zal creëren.

ACM Concept Leidraad duurzaamheidsinitiatieven

De aankondiging van de Commissie volgt op de eerdere publicatie door de ACM van haar Concept Leidraad duurzaamheidsinitiatieven, waarin zij duidelijkheid probeert te scheppen over de ruimte voor bedrijven om samen te werken in het kader van duurzaamheid, zonder de mededingingsregels te overtreden.

Zoals besproken in ons eerdere artikel over de publicatie van de conceptleidraad, heeft de ACM geopperd dat, in bepaalde omstandigheden, niet alleen de voordelen voor de gebruikers in de betreffende relevante markt, maar ook de voordelen voor de samenleving als geheel kunnen worden meegenomen. De conceptrichtlijn van de ACM wijkt op dit punt af van het standpunt van de Commissie (en de ACM) tot dusver, dat enkel de voordelen voor ‘directe’ gebruikers dienen te worden meegewogen.

Hoewel de Commissie positief heeft gereageerd op het streven van de ACM om duidelijkheid te scheppen inzake de ruimte voor duurzame initiatieven binnen het mededingingsrecht, valt te bezien of de Commissie het eens is met de inhoud van de aanpak van ACM. We zijn benieuwd welk standpunt de Commissie zal innemen ten aanzien van het initiatief van ACM en op welke wijze de Commissie deze aanpak zal volgen of daarvan zal afwijken.

Hoewel de Commissie positief heeft gereageerd op het initiatief van de ACM om richtsnoeren te geven over de mate waarin samenwerking met een duurzaam doel in overeenstemming is met het mededingingsrecht, moet nog worden afgewacht of de Commissie het eens is met de inhoud van de richtsnoeren van de ACM en haar aanpak van de beoordeling van duurzaamheidsinitiatieven. We zijn benieuwd of de Commissie deze aanpak zal volgen of ervan zal afwijken.

Meer informatie 

Het Europees- en mededingingsrechtteam beschikt over ruime ervaring op het gebied van mededinging en duurzaamheid. Wilt u meer weten over dit onderwerp of hebt u andere vragen over het mededingingsrecht? Neem dan gerust contact met ons op. Als u wilt dat wij in reactie op de raadpleging van de Europese Commissie rekening houden met uw belangen, dan doen wij dat graag.