Op 1 januari 2020 zijn de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten (Wzd) in werking getreden. Slechts enkele maanden na de invoering blijkt dat de wetten veel procedurele drempels opwerpen die een soepele uitvoeringspraktijk in de weg staan. Daar beoogt de wetgever op korte termijn verandering in te brengen.   

Zo is onlangs een spoedreparatiewetsvoorstel Wvggz en Wzd aan de Tweede Kamer aangeboden, waarmee wordt beoogd de uitvoerbaarheid van de Wvggz en Wzd te verbeteren door een aantal administratieve handelingen te vereenvoudigen of te schrappen. Dit wetsvoorstel heeft een breed draagvlak onder ketenpartijen en kon daardoor met spoed aan de Tweede Kamer worden voorgelegd.

Aanvullend op voornoemd wetsvoorstel is recent een tweede, omvangrijker, wetsvoorstel ter consultatie gepubliceerd. Naast vereenvoudiging van de Wzd en Wvggz, wordt met dit wetsvoorstel beoogd enkele wetstechnische onvolkomenheden en omissies te herstellen en knelpunten in de uitvoerbaarheid op te lossen.

In dit nieuwsbericht wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste beoogde wijzigingen.

Beoogde wijzigingen

BSN-nummer digitaal beschikbaar stellen aan de IGJ

Om de IGJ in staat te stellen niet alleen reactief toezicht, maar ook proactief toezicht te kunnen houden, zijn de zorgaanbieders verplicht om halfjaarlijks een gegevensoverzicht over de geleverde zorg aan te leveren. Om de aangeleverde informatie uit afzonderlijke bestanden te kunnen gebruiken voor haar toezicht moet de IGJ de gegevens kunnen koppelen aan eenzelfde betrokkene. Om de koppeling mogelijk te maken met zo min mogelijk administratieve lasten voor de zorgaanbieder wordt voorgesteld om het BSN-nummer van de betrokkenen toe te voegen aan de gegevens die de zorgaanbieder de IGJ moet aanleveren.

Registratie van locaties

In het kader van het toezicht van de IGJ wordt voorgesteld om de zorgaanbieders te verplichten bij de registratie van een locatie in het openbaar register ook het vestigingsnummer van de locatie in de zin van het handelsregister te vermelden. Daarnaast wordt voorgesteld dat zorgaanbieders die gedwongen zorg leveren als onderaannemer van een andere zorgaanbieder, de locaties waar deze zorg plaatsvindt niet hoeven op te nemen in het openbaar register.

Wijzigingen voor de Wvggz

De beoogde wijzigingen van de Wvggz zien met name op het aanpassen van termijnen en procedurele eisen ter waarborging van de rechtsbescherming van en de goede zorg aan de betrokkenen.  

Procedurele wijzigingen

• De rechter krijgt de mogelijkheid om andere vormen van verplichte zorg op te nemen in de zorgmachtiging dan de officier van justitie in zijn verzoekschrift heeft vermeld.
• In gevallen waarin een betrokkene is opgenomen in een accommodatie en uit de afgegeven medische verklaring blijkt dat sprake is van een (ernstig risico op) ernstig nadeel voor een ander, is voor tussentijdse beëindiging van de verplichte opname een aanvullende medische verklaring vereist. Indien het gaat om een betrokkene met een kortdurend psychotisch beeld of een andere kortdurende ontregeling kan de noodzaak van verplichte zorg in een kort tijdsbestek komen te vervallen. In zo’n geval is de eerste medische verklaring nog actueel en wordt de betrokkene langer dan noodzakelijk onderworpen aan verplichte zorg. Daarom wordt voorgesteld het vereiste van een tweede medische verklaring te laten vervallen.
• Een medische verklaring is ook niet langer vereist als voor de afgifte van een crisismaatregel als blijkt dat verplichte zorg niet langer noodzakelijk is.
• Voor de situatie waarin na een inbewaringstelling op grond van de Wzd blijkt dat een betrokkene behandeling van een psychische stoornis nodig heeft, wordt voorzien in een mogelijkheid tot het ‘oversteken’ van de Wzd naar de Wvggz zonder dat daarvoor een aparte crisismaatregel in stand moet worden gebracht.   

Termijnwijzigingen

• De rechter kan ingeval een deskundigenonderzoek vereist is afwijken van de maximale beslistermijn van drie weken. De geldigheid van de lopende machtiging tot voortzetting van een crisismaatregel of zorgmachtiging wordt dan verlengd tot de uitspraak van de rechter.
• De termijn voor het indienen van een aanvraag van een opvolgende zorgmachtiging wordt aangepast van vier weken voor het verstrijken van de eerste zorgmachtiging naar ‘voor het verstrijken van de eerste zorgmachtiging’.  

Wijzigingen voor de Wzd

Ook de beoogde wijzigingen van de Wzd zijn voornamelijk procedureel van aard:

• Indien een bij de zorg betrokken deskundige en de vertegenwoordiger van de cliënt geen overeenstemming kunnen bereiken over de wilsonbekwaamheid van de client, mag een onafhankelijke BIG-geregistreerde deskundige de doorslaggevende beslissing nemen.
• Het vereiste van een schriftelijke beslissing van de zorgverantwoordelijke voorafgaand aan het verlenen van acute onvrijwillige zorg buiten het zorgplan komt te vervallen. De zorgverantwoordelijke moet na het verlenen van deze zorg zo spoedig mogelijk de beslissing vastleggen.
• Wanneer de arts die in het kader van een crisismaatregel in de zin van de Wvggz een medische verklaring opstelt, constateert dat de betrokkene een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke beperking heeft, kan deze medische verklaring worden hergebruikt voor een inbewaringstelling in de zin van de Wdz.
• De mogelijkheden tot het uitwisselen van persoonsgegevens tussen instellingen, hulpverleners, CIZ en IGJ zijn uitgebreid en in de wet geëxpliciteerd.

Er kan tot 3 juli a.s. worden gereageerd op de internetconsultatie.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Willemien Bischot of Corine Vernooij.