Verschillen tussen Engels en Nederlands contractenrecht Direct, indirect, consequential en special damages
In deze blogserie behandelen we verschillen tussen Engels en Nederlands contractenrecht. Handig voor elke jurist die (weleens) onderhandelt met een Amerikaanse of Britse wederpartij. De term Engels recht in deze serie beschrijft zowel het Britse- als het Amerikaanse recht (op hoofdlijnen: er zijn ongetwijfeld verschillen tussen de rechtstelsels van de verschillende Amerikaanse staten en tussen die en dat van Engeland en Wales). Deze blog schetst bondig de verschillende schadebegrippen onder Engels recht en (het ontbreken van) een betekenis daarvan naar Nederlands recht.
Engelse overeenkomsten onderscheiden vaak verschillende schadebegrippen, zoals direct, indirect, consequential en special damages. Hoe de termen direct en indirect damages worden uitgelegd, volgt uit de Hadley v. Baxendale uitspraak Bij een tekortkoming heeft de schadelijdende partij recht op vergoeding van de schade die natuurlijk voortvloeit uit die tekortkoming. Dit is direct damage. Daarnaast heeft de schadelijdende partij recht op vergoeding van de schade waarmee partijen bij het sluiten van het contract rekening hielden of hadden kunnen houden. Dit is indirect damage.
Het verschil tussen direct en indirect damages ziet toe op de reden waarom de schade voorzienbaar was. Direct damages zijn voorzienbaar omdat de schade natuurlijk (volgens de gebruikelijke gang van zaken) voortvloeit uit de tekortkoming. Indirect damages zijn voorzienbaar omdat partijen op het moment van contracteren op de hoogte waren of moesten zijn van een bijzondere omstandigheid bij de schadelijdende partij en er rekening mee moesten houden dat hier schade uit kon voortvloeien.
Naar Engels recht komen zowel direct als indirect damages voor vergoeding in aanmerking. Vaak sluiten Engelse contractspartijen indirect damages uit. Gederfde winst kan naar Engels recht, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, direct of indirect damage zijn, of geen van beide.
Nederlandse juristen gebruiken dikwijls de termen direct en indirect damages (of directe en indirecte schade) in hun overeenkomsten. Deze begrippen hebben naar Nederlands recht geen standaard betekenis. De begrippen directe en indirecte schade zijn naar Nederlands recht niet in de wet gedefinieerd en hebben geen vaste betekenis gekregen in de Nederlandse jurisprudentie. Wat beide begrippen betekenen moet telkens naar de omstandigheden van het geval worden uitgelegd.
Om te voorkomen dat discussie ontstaat op het moment dat er schade is ontstaan, is het zaak om de begrippen direct en indirect damages (of directe en indirecte schade) in de overeenkomst duidelijk te definiëren. Een optie is om het begrip van indirect damages aan te laten sluiten bij de Engelse omschrijving zodat het voor beide partijen duidelijk is wat wordt bedoeld (‘indirect damages is such damage not arising naturally from the breach of contract in the normal course of events’).
Omdat Engelstalige overeenkomsten veelal een uitsluiting van indirect damages kennen, zijn sommige IT-klanten geneigd een dergelijke uitsluiting ook in overeenkomsten beheerst door Nederlands recht te accepteren (in de veronderstelling dat dit marktconform is). Nederlandse juristen betogen soms dat indirecte schade bestaat uit schade die niet rechtstreeks voortvloeit uit het schade brengend feit (conform artikel 6:98 BW) of uit gevolgschade bestaat. Het is goed om te beseffen dat in het Engelse recht het begrip indirect damages nauwer is dan veel Nederlandse juristen menen. Een uitsluiting van indirect damages met een (verkeerde) Nederlandse uitleg, kan tot gevolg hebben dat meer schade wordt uitgesloten dan vanuit een afnemersperspectief wenselijk is.
Vaak bestaat ook onduidelijkheid over de betekenis van special en consequential damages. Dit is niet alleen naar Nederlands recht zo, (zelfs) naar Engels recht hebben deze woorden geen specifieke betekenis. Veelal worden ze gezien als synoniemen voor indirect damages. Een optie is om deze begrippen weg te strepen, onder de definitie van indirect damages te laten vallen of indien de Engelse jurist aan de andere kant het daar niet mee eens is, om te vragen of de jurist de begrippen kan definiëren. Vaak wordt dan vanzelf duidelijk dat de begrippen geen specifieke betekenis hebben.
