Op 2 april 2024 heeft de Staatssecretaris van Financiën een besluit (“Besluit”) onthuld, dat de regels uiteenzet waaraan een investering moet voldoen om te kwalificeren als een investering voor algemeen nut. Dit is van belang om binnen de grenzen van het bestedingscriterium te blijven.

Om de status van algemeen nut beogende instelling (“ANBI”) te verkrijgen en te behouden, moet een instelling (vereniging of stichting) aan specifieke voorwaarden voldoen. Een van deze voorwaarden is het bestedingscriterium. Het bestedingscriterium houdt in dat ANBI’s hun inkomsten daadwerkelijk moeten besteden aan de algemeen nuttige doelstelling. Een ANBI moet meer dan 90% van haar bestedingen algemeen nuttig doen. Deze voorwaarde is opgenomen om zeker te stellen dat een ANBI de gelden die voor het algemeen nut zijn bestemd, besteedt conform haar algemeen nuttige doelstelling en niet onnodig vermogen oppot. Daarom wordt het bestedingscriterium in de praktijk ook wel aangeduid als de anti-oppoteis.

Het Besluit van de Staatssecretaris bevat de volgende vijf voorwaarden waaraan een investering moet voldoen om te kwalificeren als een algemeen nut investering:

1. Het primaire doel van de investering is het rechtstreeks verwezenlijken of bevorderen van een of meer van de algemeen nuttige doelen van een ANBI, zoals opgenomen in haar statuten. Deze doelen moeten voldoende concreet bepaald zijn en ook feitelijk geheel dan wel nagenoeg geheel worden gediend met de investering.
2. De investering is geen zakelijke activiteit met als primair doel om daarmee een voordeel te behalen. Er mag dus wel een voordeel worden behaald met de activiteit, maar dit mag niet het primaire doel zijn. Bij de beoordeling van deze voorwaarde is volgens de Staatssecretaris van belang dat andere (commerciële) partijen niet of onvoldoende bereid zijn om diezelfde investering te doen, gelet op de financiële risico’s die daaraan verbonden zijn.
3. Het bedrag van de investering moet door de organisatie waarin wordt geïnvesteerd (nagenoeg) geheel worden aangewend ten behoeve van de activiteit(en) die of het project dat verband houdt met het doel van de investerende ANBI. Dit vereist dat een ANBI afspraken over de aanwending van het bedrag van de investering maakt met de organisatie waarin wordt geïnvesteerd en zorg draagt dat deze afspraken ook daadwerkelijk worden nagekomen.
4. Een bestuurder van een ANBI of een aan deze bestuurder gelieerde persoon is op geen enkele wijze betrokken als oprichter, bestuurder, aandeelhouder, andere kapitaalverschaffer of werknemer bij de organisatie waarin een ANBI investeert. Deze voorwaarde ziet niet op de situatie dat, na het doen van de investering, de (bestuurder van de) ANBI zitting neemt in het bestuur of in het toezichthoudend orgaan van de organisatie waarin wordt geïnvesteerd. Dit kan namelijk juist bijdragen aan een voldoende mate van betrokkenheid van een ANBI bij de organisatie waarin wordt geïnvesteerd.
5. Een ANBI neemt de investering in haar financiële administratie herkenbaar op als algemeen nut investering. Een ANBI neemt het doen van algemeen nut investeringen ook op in haar beleidsplan of tussentijdse aanpassingen daarvan.

Een ANBI die niet aan de voorwaarden van dit Besluit voldoet, moet dit binnen zes maanden na de publicatie van dit Besluit melden bij de inspecteur. Indien de investering van een ANBI bij aanvang aan de voorwaarden voldoet, maar na verloop van tijd niet meer, dan leidt dat in beginsel tot de conclusie dat geen sprake meer is van een algemeen nut investering. Een ANBI moet dit zo snel mogelijk melden bij de inspecteur.

Het Besluit is op 3 april 2024 in werking getreden. Voor meer informatie over dit onderwerp, kunt u contact opnemen met Daniëlle Westerhoff of Frederike van Harskamp.